Tekst en Symbolen [Extract]

Het Instinctief Kompas maakt gebruik van kleuren en symbolen om abstracte concepten zoals emoties, gedragingen en drijfveren visueel en begrijpelijk te maken. Deze keuzes zijn strategisch en wetenschappelijk onderbouwd, gebaseerd op principes uit de ontwikkelingspsychologie en visuele communicatie.
Kleuren en symbolen helpen gebruikers – zowel leerlingen als leerkrachten – om instinctieve reacties sneller te herkennen, te begrijpen en om te zetten in veilig, constructief gedrag.

Kleuren als visuele gids

De kleuren in het Instinctief Kompas zijn specifiek gekozen om verschillende routes en niveaus van het model aan te duiden. Elke kleur heeft een betekenis en helpt gebruikers om onderscheid te maken tussen veilige en onveilige gedragingen en drijfveren:

- Rood: Staat voor de onveilige helft van het Kompas, waar emoties zoals schrik, schaamte en status centraal staan. Deze kleur roept een instinctieve alertheid op en signaleert dat gedrag of drijfveren moeten worden bijgestuurd.

- Groen: Symboliseert de veilige helft van het Kompas, waar behoefte, bevestiging en belang domineren. Groen is rustgevend en associatief met veiligheid en harmonie, waardoor het de gewenste gedragingen en drijfveren benadrukt.

- Blauw (Urgenten): Markeert de directe, instinctieve reacties zoals vluchten, vechten, vreten en vrijen. De koele kleur onderstreept het fundamentele en reflexmatige karakter van deze gedragingen.

- Oranje (Gedragingen): Vertegenwoordigt actie en dynamiek. Het helpt gebruikers om te onderscheiden tussen onveilige gedragingen zoals aanvallen en verdedigen, en veilige gedragingen zoals jagen of verleiden.

- Paars (Drijfveren): Geeft diepgang en introspectie weer, en wordt gebruikt om de basisemoties en motivaties te visualiseren.

Deze kleuren zijn meer dan esthetische keuzes; ze maken het eenvoudiger om instinctieve reacties te categoriseren en geven een direct visueel signaal over waar een actie of emotie zich bevindt op de schaal van veilig naar onveilig.

Symbolen als leerhulpmiddel

Het gebruik van symbolen in het Instinctief Kompas maakt het model nog toegankelijker, vooral voor jongere gebruikers en mensen die moeite hebben met abstracte begrippen. Elk symbool is ontworpen om direct te verwijzen naar de kernbetekenis van een pool of route, bijvoorbeeld:

Een kroon: Symboliseert macht vanuit de drang naar beheersen en controle.

Een bijenkorf: Stelt symbiose voor, met de wil tot samenwerking en groepsharmonie.

Een zuigfles: Verwijst naar afhankelijkheid en de behoefte aan steun of hulp

Een iglo: Verbeeldt de enkeling, met een focus op het eigen en persoonlijke grenzen.

Deze symbolen zijn eenvoudig en universeel herkenbaar, wat ze bijzonder effectief maakt in een onderwijs- of hulpverleningscontext in meerdere, mogelijke toepassingsvelden.

Waarom kleuren en symbolen werken

Visuele associatie

Kinderen en jongeren denken vaak in beelden. Kleuren en symbolen vereenvoudigen abstracte ideeën, waardoor ze sneller worden begrepen en onthouden. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat visuele informatie dubbel zo krachtig is als tekst alleen, omdat het in twee geheugensystemen wordt opgeslagen.

Toegankelijkheid voor diverse gebruikers

Voor jongere leerlingen, mensen met leerproblemen of gebruikers in een buitengewoon onderwijscontext bieden kleuren en symbolen een intuïtieve manier om complexe concepten te begrijpen. Abstracte termen zoals "macht" of "symbiose" worden tastbaar gemaakt door ze te koppelen aan herkenbare beelden.

Snelle reacties in conflictsituaties

In real-time conflictsituaties helpen kleuren en symbolen gebruikers om instinctief te herkennen waar een emotie of gedraging zich bevindt op het Kompas. Rood of een bedreigend symbool kan bijvoorbeeld waarschuwen voor escalatie, terwijl groen of een harmonieus symbool stimuleert om naar veilige gedragingen en drijfveren te navigeren. 

Lange-termijnimpact

Symbolen en kleuren ondersteunen de ontwikkeling van emotionele intelligentie. Ze versterken het vermogen van gebruikers om emoties en gedragingen te herkennen en reguleren, wat leidt tot duurzamer conflictbeheer en betere sociale interacties.

Kleuren en symbolen vormen de ruggengraat van het visuele ontwerp van het Instinctief Kompas.
Ze maken het model toegankelijk, begrijpelijk en effectief in het helpen bij conflicthantering.

Door abstracte concepten om te zetten in visueel herkenbare signalen, biedt het Kompas niet alleen een krachtig hulpmiddel in de klas, maar ook in bredere sociale en persoonlijke contexten. 

De combinatie van kleuren en symbolen helpt gebruikers om instinctieve reacties te herkennen, te reguleren en om te zetten in constructief gedrag – de kern van wat het Instinctief Kompas uniek en waardevol maakt.