Wat is het Kompas [Extract]

Het Instinctief Kompas, ontworpen door drs. Luc F. Brysse (2024), is een uniek en innovatief hulpmiddel dat een duidelijke en gestructureerde aanpak biedt voor het begrijpen en sturen van instinctieve reacties in conflictsituaties. 

Dit model combineert inzichten uit de psychologie en pedagogiek met een visueel ontwerp, waardoor het zowel toegankelijk als praktisch toepasbaar is. Het Kompas speelt in op de menselijke neiging om instinctief te reageren in conflictsituaties. Het Kompas helpt gebruikers, zowel leerlingen als leerkrachten, bij het bewust worden van onbewuste emoties die instinctieve gedragingen aansturen. Ook biedt het model routes om onveilige reacties om te zetten in veilige reacties. 

De term 'Instinctief' benadrukt dan ook het automatische karakter van deze reacties - die voortkomen uit de diepgewortelde zelfzucht, de kern van ons instinct - en gaat op zoek naar de mogelijke drijfveren die aan de basis liggen van het ongewenste gedrag. Hoewel deze instinctieve gedragingen nuttig kunnen zijn in levensbedreigende situaties, zoals blijkt uit het gekende principe van vechten of vluchten, kunnen ze in sociale en onderwijscontexten juist leiden tot escalatie en misverstanden.

Het Kompas maakt deze processen zichtbaar en biedt een kader om bewust te reflecteren op deze reacties, met als doel om elk onveilig gedrag om te buigen naar veiliger en constructiever gedrag. De term 'Kompas' verwijst naar het visuele en praktische karakter van het model. Het Instinctief Kompas fungeert als een navigatie-instrument dat gebruikers begeleidt in hun zoektocht naar emotioneel evenwicht en conflictbeheersing. Binnen het onderwijs kan het Kompas ingezet worden als hulpmiddel om conflicten in real-time te beheersen. Dit voorkomt escalatie en helpt leerlingen en leerkrachten om de dynamiek van conflicten beter te begrijpen door: 

- Leerlingen te helpen bij het herkennen van hun instinctieve reacties en de emoties die hieraan ten grondslag liggen. Ze leren hoe ze hun gedrag in het moment kunnen beheersen (emotiebeheersing) en later kunnen reflecteren op hun drijfveren (emotieregulatie).

- Leerkrachten te ondersteunen bij het de-escaleren van conflictsituaties. Dit gebeurt door snel inzicht te krijgen in de emotionele en gedragsmatige patronen van leerlingen en hierop effectief te interveniëren.

- Klassen te begeleiden naar een harmonieuze leeromgeving. Door het gebruik van het Kompas wordt de nadruk gelegd op samenwerking, empathie en groei, wat bijdraagt aan een positief groepsklimaat.

Het Instinctief Kompas blijkt een krachtig en veelzijdig hulpmiddel dat emoties, gedragingen en drijfveren visueel en praktisch in kaart brengt. Het biedt een gestructureerde aanpak voor conflicthantering en draagt bij aan persoonlijke groei, groepsharmonie en het ontwikkelen van emotionele intelligentie. Door de nadruk op veiligheid en reflectie creëert het Kompas een omgeving waarin iedereen kan leren en groeien, zowel binnen als buiten het onderwijs.